فراموشی موعظه (قرآن)در آیات قرآن نسبت به فراموشی موعظه هشدار شده است. ۱ - فراموشی مواعظ خداوندفراموشی هشدارهاى خداوند، درپىدارنده عذاب ناگهانى: «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلى أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ ... فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ ... أَخَذْناهُمْ بَغْتَةً ...؛ ما به سوى امّتهايى كه پيش از تو بودند، پيامبرانى فرستاديم؛ ... • آرى، هنگامى كه آنچه را به آنها يادآورى شده بود فراموش كردند، ... ناگهان آنها را گرفتيم (و سخت مجازات كرديم)....» ۲ - فراموشی مواعظ انبیافراموشى پندها و مواعظ انبيا، درپىدارنده عذاب استدراج: «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلى أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ ... فَأَخَذْناهُمْ بِالْبَأْساءِ وَ الضَّرَّاءِ ... • فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ فَتَحْنا عَلَيْهِمْ أَبْوابَ كُلِّ شَيْءٍ حَتَّى إِذا فَرِحُوا بِما أُوتُوا أَخَذْناهُمْ بَغْتَةً فَإِذا هُمْ مُبْلِسُونَ؛ ما به سوى امّتهايى كه پيش از تو بودند، پيامبرانى فرستاديم؛ ... آنها را با سختى و رنج مواجه ساختيم. ... آرى، هنگامى كه آنچه را به آنها يادآورى شده بود فراموش كردند، درهاى همه چيز از نعمتها را به روى آنها گشوديم؛ تا كاملًا به آن خوشحال شدند (و دل بستند)؛ ناگهان آنها را گرفتيم (و سخت مجازات كرديم)؛ در اين هنگام، همگى مأيوس شدند؛ (و درهاى اميد به روى آنها بسته شد).» ۲.۱ - آثار فراموشی مواعظ انبیاگشوده شدن دربهاى نعمت به روى امّتهاى پيشين، به صورت عذاب استدراجى، از آثار فراموشى پندها و تذكّرات انبیا: «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلى أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ ... • فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ فَتَحْنا عَلَيْهِمْ أَبْوابَ كُلِّ شَيْءٍ حَتَّى إِذا فَرِحُوا بِما أُوتُوا ...؛ ما به سوى امّتهايى كه پيش از تو بودند، پيامبرانى فرستاديم. ... آرى، هنگامى كه آنچه را به آنها يادآورى شده بود فراموش كردند، درهاى همه چيز از نعمتها را به روى آنها گشوديم؛ تا كاملًا به آن خوشحال شدند (و دل بستند)....» ۳ - فراموشى مواعظ خيرخواهانفراموشى مواعظ خیرخواهان، موجب ظلم: «وَ إِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباً شَدِيداً قالُوا مَعْذِرَةً إِلى رَبِّكُمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ • فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ ... وَ أَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذابٍ بَئِيسٍ ...؛ و به ياد آر هنگامى را كه گروهى از آنها گفتند: چرا گروهى گنهكار را كه خداوند هلاكشان خواهد كرد، يا به عذاب شديدى گرفتار خواهد ساخت، اندرز مىدهيد؟! گفتند: اين اندرزها، براى اعتذار و انجام وظيفه در پيشگاه پروردگار شماست؛ بعلاوه شايد آنها (بپذيرند)، و تقوا پيشه كنند. امّا هنگامى كه تذكّراتى را كه به آنها داده شده بود فراموش كردند، ... بخاطر نافرمانيشان به عذاب شديدى گرفتار ساختيم.» ۳.۱ - عذاب فراموشکنندگان مواعظبه فراموشی سپرده شدن موعظههاى خيرخواهان، از سوى ستمگران، موجب عذاب شديد آنان: «وَ إِذْ قالَتْ أُمَّةٌ مِنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْماً اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذاباً شَدِيداً قالُوا مَعْذِرَةً إِلى رَبِّكُمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ • فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ أَنْجَيْنَا الَّذِينَ يَنْهَوْنَ عَنِ السُّوءِ وَ أَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذابٍ بَئِيسٍ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ؛ و به ياد آر هنگامى را كه گروهى از آنها گفتند: چرا گروهى گنهكار را كه خداوند هلاكشان خواهد كرد، يا به عذاب شديدى گرفتار خواهد ساخت، اندرز مىدهيد؟! گفتند: اين اندرزها، براى اعتذار و انجام وظيفه در پيشگاه پروردگار شماست؛ بعلاوه شايد آنها (بپذيرند)، و تقوا پيشه كنند. امّا هنگامى كه تذكّراتى را كه به آنها داده شده بود فراموش كردند، و لحظه عذاب فرا رسيد؛ نهىكنندگان از بدى را رهايى بخشيديم؛ و كسانى را كه ستم كردند، بخاطر نافرمانيشان به عذاب شديدى گرفتار ساختيم.» ۳.۲ - علت فراموشی مواعظفسق، موجب به فراموشى سپردن اندرزهاى خيرخواهى جامعه: «فَلَمَّا نَسُوا ما ذُكِّرُوا بِهِ ... وَ أَخَذْنَا الَّذِينَ ظَلَمُوا بِعَذابٍ بَئِيسٍ بِما كانُوا يَفْسُقُونَ؛امّا هنگامى كه تذكّراتى را كه به آنها داده شده بود فراموش كردند، ... و كسانى را كه ستم كردند، بخاطر نافرمانيشان به عذاب شديدى گرفتار ساختيم.» ۴ - پانویس۵ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۲، ص۸۸، برگرفته از مقاله «فراموشی موعظه». |